آیة الکرسی و فضائل آن - جلسه ۱۴
$
* آیة الکرسی و نجات از بیماری‌ها:
۱۴/۱۲ (…)- الکافی (ح ۳۲۹۸): عدة من أصحابنا عن أحمد بن محمد بن عیسی عن الحسین بن سعید عن عثمان بن عیسی عن علی بن أبی‌حمزة عن أبی‌بصیر عن أبی‌عبداللهj قال: «إذا صَلَّیْتَ الْمَغْرِبَ وَ الْغَداةَ، فَقُلْ: «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ، لا حَوْلَ وَ لا قوَّةَ إلّا بِاللهِ الْعَلیِّ الْعَظیمِ»، سَبْعَ مَرّاتٍ، فَإنَّهُ مَنْ قالَها، لَمْ یُصِبْهُ جُذامٌ وَ لا بَرَصٌ وَ لا جُنونٌ وَ لا سَبْعونَ نَوْعاً مِنْ أنْواعِ الْبَلاءِ.» قالَ: «وَ تَقولُ إذا أصْبَحْتَ وَ أمْسَیْتَ: «الْحَمْدُ لِرَبِّ الصَّباحِ، الْحَمْدُ لِفالِقِ الْإصْباحِ» مَرَّتَیْنِ، «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذی أذْهَبَ اللَّیْلَ بِقُدْرَتِهِ وَ جاءَ بِالنَّهارِ بِرَحْمَتِهِ وَ نَحْنُ فی عافیَةٍ» وَ یَقْرَأُ آیَةَ الْکُرْسیِ وَ آخِرَ الْحَشْرِ وَ عَشْرَ آیاتٍ مِنَ الصّافّاتِ وَ «سُبْحانَ رَبِّکَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمّا یَصِفونَ وَ سَلامٌ عَلَی الْمُرْسَلینَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِ الْعالَمینَ»، «فَسُبْحانَ اللهِ حینَ تُمْسونَ وَ حینَ تُصْبِحونَ وَ لَهُ الْحَمْدُ فی السَّماواتِ وَ الْأرْضِ وَ عَشیًّا وَ حینَ تُظْهِرونَ یُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَ یُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَیِ وَ یُحْیِ الْأرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ کَذلِکَ تُخْرَجونَ»، سُبّوحٌ قُدّوسٌ، رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَ الرّوحِ، سَبَقَتْ رَحْمَتُکَ غَضَبَکَ لا إلَهَ إلّا أنْتَ سُبْحانَکَ إنّی عَمِلْتُ سوءاً وَ ظَلَمْتُ نَفْسی فاغْفِرْ لی وَ ارْحَمْنی وَ تُبْ عَلَیَ إنَّکَ أنْتَ التَّوّابُ الرَّحیمُ.»
* ترجمه:
ابوعبدالله (امام صادق)j فرمودند: «هنگامی که نماز مغرب و بامداد را خواندی، پس هفت مرتبه بگو: «بسم الله الرحمن الرحیم، لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم»، چرا که هر کس آن را بگوید، جذام و برص و جنون و هفت نوع از انواع بلایا به او اصابت نمی‌کند.» (سپس) فرمودند: «و هنگامی که صبح کردی و شب نمودی، دو بار می‌گویی: «الحمد لرب الصباح، الحمد لفالق الأصباح» و آیة الکرسی و آخر (سوره) حشر و ده آیه از (سوره) صافات و (آیات) «سبحان ربک رب العزة عما یصفون و سلام علی المرسلین و الحمد لله رب العالمین»، «فسبحان الله حین تمسون و حین تصبحون و له الحمد فی السماوات و الأرض و عشیا و حین تظهرون یخرج الحی من المیت و یخرج المیت من الحی و یحی الأرض بعد موتها و کذلک تخرجون» و (عبارت) سبوح قدوس، رب الملائکة و الروح. سبقت رحمتک غضبک. لا إله إلا أنت، سبحانک. إنی عملت سوءا و ظلمت نفسی، فاغفر لی و ارحمنی و تب علی، إنک أنت التواب الرحیم را می‌خوانی»
* بررسی سند:
این حدیث را ثقة الاسلام الکلینی از احمد بن محمد بن عیسی الاشعری از حسین بن سعید الاهوازی از عثمان بن عیسی از علی بن ابی‌حمزه از ابوبصیر الاسدی روایت کرده است که به جز علی بن ابی‌حمزه همگی از اجلای ثقات ما هستند. علی بن ابی‌حمزه هم در سند این حدیث مشکلی ایجاد نمی‌کند که دربار او صحبت خواهیم کرد.
* شرح:
– جذام یا خوره، بیماری مضمن پوستی است که به جهت شرایط ظاهری فرد، خصوصاً در گذشته و متأسفانه حتی در زمان ما، بسیاری از مردم فرد مبتلا را طرد می‌کنند. اطلاعات دقیق این بیماری را باید از متخصصان آن پی‌جویی کنید و حقیر تخصصی در این زمینه ندارم و نسبت به اطلاعات جسته و گریخته‌ای هم که دارم، چندان مطمئن نیستم. فقط به همین مقدار که مطمئن شده‌ام، بسنده می‌کنم که بر خلاف تصور عامیانه گذشته، این بیماری مسری نبوده و طرد مبتلایان به آن هم از جامعه کار درستی نیست و بر خلاف آموزه‌های انسانی است که طبیعتاً اسلام هم آن را تأیید می‌کند.
– برص یا پیسی هم نوعی بیماری پوستی است که در رنگ‌دانه‌های پوست اختلالاتی به وجود آمده و بخش‌هایی از پوست به رنگ روشن‌تر در می‌آیند.
– جنون از ریشه جن ، به معنای پوشیدن است. مجنون در اصلاح کسی است که عقلش پوشیده شده و به اصطلاح ما دیوانه معنا می‌شود.
– این‌که خواندن این اذکار چه ربطی به جذام و پیسی و جنون و غیر آن دارد، پاسخی جز اعتقاد و اعتماد به قدرت الله تعالی ندارم. خالقی که انسان را آفریده نه تنها می‌تواند مانع از شکل‌گیری عوامل بیماری در بدن شود، بلکه می‌تواند عوامل درمان را به سیر طبیعی و مهمول و حتی سیر غیر طبیعی و غیر متعارف و اعجازگونه در بدن فعال نماید.
– الحمد لرب الصباح، الحمد لفالق الأصباح یعنی «مطلق ستایش برای پروردگار صبح، مطلق ستایش برای شکافنده صبح‌ها».
– در این‌که منظور از آخر سوره حشر، اختلاف شده است. بعضی از آیه ۲۰ تا آخر سوره را گرفته‌اند که پنج آیه می‌شود و بعضی هم بخشی از این را گرفته‌اند.
آن‌ها که از آیه ۲۱ را گرفته‌اند، به حدیثی استناد کرده‌اند که بعد از این حدیثی، إن شاء الله روایت خواهیم کرد.
آن‌ها هم که آیه ۲۲ به بعد را انتخاب کرده‌اند، بیشتر متوجه به هم پیوستگی معنای آیات بوده‌اند.
حالا اگر کسی می‌خواهد خیالش راحت باشد، بهتر است که از همین آیه ۲۰ به بعد را بخواند، هر چند به نظر حقیر از آیه ۲۱ به بعد کفایت می‌کند.
– درباره ۱۰ آیه از سوره صافات هم اختلاف نظر وجود دارد، اما به نظر حقیر از بسم الله آغاز و تا شهاب ثاقب ادامه دارد.
– آیه «سبحان ربک رب العزة عما یصفون و سلام علی المرسلین و الحمد لله رب العالمین»، آیه ۱۸۰ تا ۱۸۲ سوره صافات، یعنی سه آیه آخر این سوره است که الله تعالی می‌فرماید: «منزه است پروردگار تو، پروردگار شکست‌ناپذیر، از آن‌چه وصف می‌کنند و درود بر فرستاده‌شدگان و (مطلق) ستایش برای الله، پروردگار جهان‌ها».
– آیه «فسبحان الله حین تمسون و حین تصبحون و له الحمد فی السماوات و الأرض و عشیا و حین تظهرون یخرج الحی من المیت و یخرج المیت من الحی و یحی الأرض بعد موتها و کذلک تخرجون»، آیه ۱۷ تا ۱۹ سوره روم است که الله عز و ل می‌فرماید: «پس منزه است الله، هنگامی که شام کنید و هنگامی صبح نمایید و (مطلق) حمد برای او است در آسمان‌ها و زمین و عصرگاهان و هنگامی که ظهر می‌کنید. زنده را از مرده خارج می‌کند و مرده را از زنده خارج می‌نماید و زمین را بعد از مردنش زنده می‌کند و این‌گونه خارج می‌شوید.»
– عبارت سبوح قدوس، رب الملائکة و الروح. سبقت رحمتک غضبک. لا إله إلا أنت، سبحانک. إنی عملت سوءا و ظلمت نفسی، فاغفر لی و ارحمنی و تب علی، إنک أنت التواب الرحیم، یعنی «منزه مقدس است پروردگار ملائکه و روح. رحمتت بر غضبت پیشی گرفته است. خدایی مگر تو نیست، منزهی تو. به یقین من بد عمل کردم و به خودم ظلم نمودم، پس مرا بیامرز و بر من رحم کن و بر من توبه پذیر، به یقین تو بسیار توبه‌پذیر همیشه بخشاینده‌ای.»
– در این‌جا نکته‌ای را عرض کنم که اگر کسی معنای عبارات عربی دعا را متوجه نمی‌شود، پسندیده است که معنای فارسی آن را که متوجه می‌شود، بیان کند، چرا که این الفاظ و عبارات ورد و جادو نیستند، بلکه متکی بر معنا و مفهومی هستند که لازم است گوینده آن بفهمد که چه می‌گوید.
– نکته دیگر این‌که یکی از دوستان فرمود که اگر به فارسی یا به هر حال زبانی که متوجه آن می‌شویم، بگوییم، حال نمی‌دهد، باید عرض کنم، اگر دنبال حال خودتان هستید که هیچ، اما اگر دنبال رضای الله تعالی هستید، قرار نیست، حتماً رضای او در حال کردن من و شما باشد.
– البته حقیر توصیه می‌کنم که بسیار بهتر است که افراد متدین، زبان عربی را یاد بگیرند تا الفاظ قرآن و ادعیه را به همان زبانی که صادر شده است، بخوانند و متوجه شوند، اما اگر به هر علتی چنین نکردند، به همان زبانی که متوجه می‌شوند، بخوانند. البته این عرض بنده در غیر از سوره حمد در نماز است و ظاهراً در آن‌جا لازم است که سوره حمد به عربی قرائت شود و البته مناسب است معنای آن را که بسیار هم کوتاه است، یاد بگیرد و حین خواندن عربی آن، به معنای آن توجه کند.
– نکته آخر درباره روح است که فعلاً از آن صرف‌نظر کرده و إن شاء الله در آینده به صورت مستقل به آن خواهیم پرداخت.
و صلی الله علی محمد و آله
