مبانی اعتبار سنجی تاریخ - جلسه ۰۰۴ (۱)

$

* بعضی از راه‌های شناخت، تصحیف، تحریف و جعل

برای شناخت احادیث جعلی، تحریف‌شده یا تصحیف شده، راه‌هایی وجود دارد که بعضی از این راه‌ها برای شناخت احادیث موضوع است و بعضی برای احادیث تحریف شده و بعضی نیز برای احادیث تصحیف شده. بعضی از راه‌ها نیز مشترک است.

بعضی از این راه‌ها عبارتند از:

۱- مقابله نسخ معتبر.

۲- بررسی دقیق و اجتهادی سند و رجال موجود در آن.

۳- مقایسه متن و سند با سایر روایات مشابه.

۴- سنجش روایات با آیات قرآن، سنت قطعیه و روایات معتبری که امکان دست‌کاری سهوی یا عمدی در آن‌ها قاعدتاً منتفی است.

۵- سنجش روایات در ترازوی عقل، فطرت، تاریخ معتبر، علوم قطعیه و مانند این‌ها.

ناگفته نماند که استفاده از این ابزار، علاوه بر دقت و حوصله، به علومی نیازمند بوده و مسائل مختلفی بر آن مترتب است که بعضی از آن‌ها را پیش از این عرض کرده و بعضی را بعداً خواهیم گفت. مباحث مفصل و دقیق هم در جلسات تفسیر قرآن، علم الحدیث و اصول فقه و بعضا خود فقه و همین‌طور جلسات روش‌های شناخت معارف دینی مطرح شده است که بعضی در سایت موجود و سایر موارد هم إن شاء الله قرار خواهد گفت.

خلاصه آن‌چه مهم است اولا داشتن مبنای مشخص و حتی الامکان مکتوب است که ممکن است این مبانی اجتهادی یا به تقلید باشد و دوم دقت و عمل به آن مبنا.

(ادامه مطلب در قسمت دوم)