آیة الکرسی و فضائل آن - جلسه ۳۸

$

* در آداب بیت الخلا:

۳۶/۳۴ (…)- الفقیه (ح ۵۷): و سَألَ عُمَرُ بْنُ یَزیدَ أباعَبْدِاللهِj عَنِ التَّسْبیحِ فی الْمَخْرَجِ وَ قِراءَةِ الْقُرْآنِ. فَقالَ: «لَمْ یُرَخَّصْ فی الْکَنیفِ أکْثَرَ مِنْ آیَةِ الْکُرْسیِ وَ یَحْمَدَ اللهَ أوْ آیَةِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ.»

* ترجمه:

عمر بن یزید از ابوعبدالله (امام صادق)j درباره تسبیح گفتن و خواندن قرآن در بیت الخلا سؤال کرد. پس فرمودند: «در مستراح بیش از آیة الکرسی یا حمد الله یا آیه الحمد لله رب العالمین اجازه داده نشده است.»

* بررسی سند:

این حدیث را شیخ صدوق به طریق خود از عمر بن یزید بیاع السابری که از اجلاس ثقات است، روایت کرده است.

طرق شیخ به عمر بن یزید در الفقیه به واسطه پدرش از محمد بن یحیی العطار از یعقوب بن یزید از محمد بن ابی‌عمیر و صفوان بن یحیی و نیز از پدرش از عبدالله بن جعفر الحمیری از محمد بن عبدالحمید از محمد بن عمر بن یزید از حسین بن عمر بن یزید و نیز از پدرش از عبدالله بن جعفر الحمیری از محمد بن عبدالحبار از محمد بن اسماعیل بن بزیع از محمد بن عباس است که همه این طرق معتبر است.

شیخ الطائفه نیز شبیه این حدیث را در التهذیب (ج ۱، ح ۱۰۴۲) به طریق خود از محمد بن علی بن محبوب از محمد بن عبدالحمید الطائی از محمد بن عمر بن یزید از محمد بن عذافر از عمر بن یزید

روایت کرده است که این افراد نیز از ثقات هستند.

طریق شیخ در تهذیب به محمد بن علی بن محبوب به واسطه حسین بن عبیدالله الغضائری از احمد بن محمد بن یحیی العطار از پدرش از او است که این طریق هم معتبر است.

* شرح:

– مخرج به معنای محل خروج است و از آن‌جا که مستراح محل خروج فضولات انسان است، بعضاً با این عنوان نام برده شده است.

– کنیف از ریشه کنف و به معنای پوشش است و مستراح را از آن جهت کنیف گفته‌اند که دور آن باید بسته باشد تا فرد داخل آن را پوشش دهد. بعضی هم گفته‌اند به آن جهت است که سقف آن هم بهتر است پوشیده باشد.

– این را هم اضافه کنم که تنها تفاوت جدی حدیث التهذیب با الفقیه در این است که در پایان آن آمده است که آیه‌ای خوانده شود و آیه خاصی مشخص نشده است، در حالی که در الفقیه آیه الحمد لله رب العالمین به طور خاص بیان شده است که با توجه به قاعده‌ای که در علم الحدیث داریم، باید بگویم که آیه مورد نظر همان است که در الفقیه ذکر شده و در التهذیب از قلم افتاده است.

و صلی الله علی محمد و آله