قزوین و ظهور امام عصر (قیام فردی از قزوین)

$

جلسات قبل به روایات قزوین رسیدم و دو موردی را بررسی کردیم. إن شاء الله امروز آخرین روایت مربوط به قزوین را بررسی می‌کنیم.

اما روایت این جلسه؛

* ترجمه روایت:

از نبی مکرم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم روایت شده است که فرمودند مردی از قزوین خروج می‌کند که هم نام پیامبر است و مردم از مشرک و مومن به اطاعتش تسریع (شتاب) می‌کنند و کوه‌ها را پر از ترس می‌کند.

* منابع:

قدیمی‌ترین منبعی که این حدیث را نقل کرده است، مرحوم شیخ الطائفه طوسی در کتاب الغیبه (ص ۴۴۴) است. مرحوم مجلسی در بحارالأنوار (ج ۵۲، ص ۲۱۳) تصریح فرموده‌اند که از کتاب الغیبة نقل کرده‌اند و امثال مرحوم قطب راوندی (قرن ششم) در الخرائج (ج ۳، ص ۱۱۴۸) و سید علی نجفی (قرن نهم) در منتخب الاثر (ص ۲۵) و دیگرانی که منبع خود را ذکر نکرده‌اند، قاعدتاً از همین کتاب نقل کرده‌اند و منبع مستقلی نیستند.

* بررسی سندی:

روایت بالا در همه کتب به صورت مرسل آمده است و قدیمی‌ترین این کتاب‌ها، یعنی الغیبة مرحوم شیخ الطائفه طوسی با نبی مکرم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم بیش از سه قرن فاصله دارد، لذا انتساب این حدیث به حضرت رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله معتبر نیست.

* توضیحات:

با این‌که سند حدیث معتبر نیست، اما چند نکته‌ای را عرض کنم و بگذریم.

۱- در این روایت گفته نشده است که این مرد قزوینی، انسان خوبی است یا جزء بدکاران می‌باشد، خصوصاً این‌که مؤمن و کافر به سوی او می‌شتابند، کار را مشکل‌تر می‌کند. اگر بدکار است، چنان مؤمنان جذب او می‌شوند؟ از باب دفع افسد به فاسد؟ یا از این باب که او باطن خود را مخفی می‌کند و مردم را می‌فریبد، کما این که شبیه این مطلب را در مورد علی‌محمد شیرازی و دیگران کم ندیده‌ایم. و اگر مؤمن است، چرا کافران جذب او می‌شوند؟ و میزان و کیفیت این جذب چقدر است؟ به جهت حسن خلق و شعارهای او جذبش می‌شوند؟ یا به طمع منفعت‌های احتمالی. این‌ها چیزهایی است که در تاریخ بسیار سراغ داریم.

۲- اگر می‌خواستیم به این روایت اعتماد کنیم، اصلا معلوم نبود این حدیث می‌خواهد به امام عصر اشاره کند؟ خصوصا آن‌جا که این فرد را هم‌نام حضرت رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله معرفی می‌کند. یا به قیامی قبل از قیام ایشان یا بعد از قیام ایشان؟ یا اصلا ربط مستقیمی به وقایع ظهور ندارد.

۳- و باز اگر می‌خواستیم به این روایت اعتماد کنیم، معلوم نبود که این فرد، از اهالی قزوین است؟ یا فقط قیام خود را از آن‌ها آغاز می‌کند. روایت می‌گوید: «یخرج بقزوین رجل»، یعنی فقط محل خروج را می‌گوید و نَه اصالت، یا حتی محل تولد او را.

علی ای‌حال! آن‌چه مهم است این‌که این روایت معتبر نیست که بخواهیم وقت خود را صرف پاسخ به این سؤالات کنیم.

و صلی الله علی محمد و آل محمد