آیة الکرسی و فضائل آن - جلسه ۲۰
$
* آیة الکرسی و آداب خواب (۲):
۱۹/۱۷ (…)- الفقیه (۱۳۵۱): و روی العلاء عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قالَ: «قالَ لی أبوجَعْفَرٍj: «إذا تَوَسَّدَ الرَّجُلُ یَمینَهُ، فَلْیَقُلْ: «بِسْمِ اللهِ. اللَّهُمَّ! إنّی أسْلَمْتُ نَفْسی إلَیْکَ وَ وَجَّهْتُ وَجْهی إلَیْکَ وَ فَوَّضْتُ أمْری إلَیْکَ وَ ألْجَأْتُ ظَهْری إلَیْکَ وَ تَوَکَّلْتُ عَلَیْکَ رَهْبَةً مِنْکَ وَ رَغْبَةً إلَیْکَ، لا مَلْجَأ وَ لا مَنْجَی مِنْکَ إلّا إلَیْکَ. آمَنْتُ بِکِتابِکَ الَّذی أنْزَلْتَ وَ بِرَسولِکَ الَّذی أرْسَلْتَ»، ثُمَّ یُسَبِّحُ تَسْبیحَ فاطِمَةَ الزَّهْراءِh وَ مَنْ أصابَهُ فَزَعٌ عِنْدَ مَنامِهِ، فَلْیَقْرَأْ إذا أوَی إلَی فِراشِهِ الْمُعَوِّذَتَیْنِ وَ آیَةَ الْکُرْسیِّ.»»
* ترجمه:
محمد بن مسلم روایت کرد: «ابوجعفر (امام باقر)j به من فرمودند: «هنگامی که فردی (قصد خواب کند،) دست راستش را زیر سر بگذارد و بگوید: «بِسْمِ اللهِ. اللَّهُمَّ! إنّی أسْلَمْتُ نَفْسی إلَیْکَ وَ وَجَّهْتُ وَجْهی إلَیْکَ وَ فَوَّضْتُ أمْری إلَیْکَ وَ ألْجَأْتُ ظَهْری إلَیْکَ وَ تَوَکَّلْتُ عَلَیْکَ رَهْبَةً مِنْکَ وَ رَغْبَةً إلَیْکَ، لا مَلْجَأ وَ لا مَنْجَی مِنْکَ إلّا إلَیْکَ. آمَنْتُ بِکِتابِکَ الَّذی أنْزَلْتَ وَ بِرَسولِکَ الَّذی أرْسَلْتَ»، سپس به تسبیح فاطمه زهراh تسبیح کند و کسی که هنگام خوابش ترسی به او برسد، هنگامی که به بسترش می‌رود، معوذتین و آیة الکرسی را بخواند.»»
* بررسی سند:
این حدیث را شیخ الطائفه در التهذیب (ج ۲، ح ۴۳۵) نیز روایت کرده است که سند آن را جدا گانه بررسی می‌کنیم.
۱- این حدیث را شیخ صدوق به طریق خودش در الفقیه از علاء بن رزین از محمد بن مسلم روایت کرده است که این دو از ثقات می‌باشند، لذا جهت سنجش اعتبار این حدیث، لازم است طریق شیخ در الفقیه بررسی شود.
با توجه به مشیخه صدوق در الفقیه معلوم می‌شود که طرق او به علاء بن رزین عبارت است از پدرش و محمد بن حسن بن ولید از سعد بن عبدالله و عبدالله بن جعفر الحمیری، جمیعاً از احمد بن محمد بن عیسی از محمد بن خالد الطیالسی و هم‌چنین از پدرش و محمد بن حسن بن ولید از محمد بن ابی‌الصهبان که همان محمد بن عبدالجبار است از صفوان بن یحیی و نیز از پدرش از علی بن سلیمان الرازی از محمد بن خالد الطیالسی و همین‌طور از محمد بن حسن بن ولید از محمد بن حسن الصفار از احمد بن محمد بن عیسی از حسن بن علی بن فضال و حسن بن محبوب که همه این طرق معتبر است.
۲- اما طریق شیخ الطائفه در التهذیب به علاء بن رزین مشخص نشده است و بعید نیست که ایشان آن را از الفقیه روایت کرده باشند.
* شرح:
– امامj در این روایت دو دستورالعمل را بیان می‌فرمایند. اول برای هنگام خواب به طور کلی و دوم برای هنگامی که فردی به هنگام خواب، گرفتار ترس و وحشت شده است.
– اگر به خاطر داشته باشید، در تفسیر ذکر کثیر بحث مفصلی درباره انواع تسبیحات حضرت صدیقه کبریh داشتیم و دیدیم که انواع مختلفی از تسبیحات ایشان در روایات معتبر ما ذکر شده است، اما همان‌جا هم این حدیث را روایت کردیم و گفتیم که قاعدتاً منظور از تسبیحات حضرت صدیقهh در این روایت، همان تسبیحات مشهور بین ما است.
– اما معنای عبارت «بِسْمِ اللهِ. اللَّهُمَّ! إنّی أسْلَمْتُ نَفْسی إلَیْکَ وَ وَجَّهْتُ وَجْهی إلَیْکَ وَ فَوَّضْتُ أمْری إلَیْکَ وَ ألْجَأْتُ ظَهْری إلَیْکَ وَ تَوَکَّلْتُ عَلَیْکَ رَهْبَةً مِنْکَ وَ رَغْبَةً إلَیْکَ، لا مَلْجَأ وَ لا مَنْجَی مِنْکَ إلّا إلَیْکَ. آمَنْتُ بِکِتابِکَ الَّذی أنْزَلْتَ وَ بِرَسولِکَ الَّذی أرْسَلْتَ» که می‌توان آن یا شبیه آن را به فارسی یا هر زبان یگری هم گفت: به نام الله! بارالها! همانا من خودم را تسلیم تو کردم و توجهم را متوجه تو کردم و کارم را به تو تفوشض (واگذار) کردم و پناه داده (تکیه دادم) پشتم را به سمت تو و توکل کردم بر تو جهت بیم از تو و رغبت به سوی تو، نیست پناهگاهی و نجات‌بخشی از تو مگر خود تو. ایمان آورده‌ام به کتاب تو مازا کردی آن را و به رسولت که فرستاده او را.
و صلی الله علی محمد و آله
