$
* کیفیت تسبیحات حضرت صدیقه کبری و امیر مؤمنان در زیارت سیدالشهداb
۱۳/۱۳ (…)- کامل الزیارات (ص ۲۱۳): حدثنی محمد بن جعفر عن محمد بن الحسین عن محمد بن إسماعیل عن صالح بن عقبة عَنْ أبیسَعیدٍ الْمَدائِنیِّ قالَ: «دَخَلْتُ عَلَی أبیعَبْدِاللهِj، فَقُلْتُ: «جُعِلْتُ فِداکَ! آتی قَبْرَ الْحُسَیْنِj؟» قالَ: «نَعَمْ! یا أباسَعیدٍ! ائْتِ قَبْرَ الْحُسَیْنِj، أطْیَبِ الطَّیِّبینَ وَ أطْهَرِ الطّاهِرینَ وَ أبَرِّ الْأبْرارِ وَ إذا زُرْتَهُ یا أباسَعیدٍ! فَسَبِّحْ عِنْدَ رَأْسِهِ تَسْبیحَ أمیرِالْمُؤْمِنینَj ألْفَ مَرَّةٍ وَ سَبِّحْ عِنْدَ رِجْلَیْهِ تَسْبیحَ فاطِمَةَ الزَّهْراءِh ألْفَ مَرَّةٍ. ثُمَّ صَلِّ عِنْدَهُ رَکْعَتَیْنِ، تَقْرَأُ فیهِما یس وَ الرَّحْمَنَ. فَإذا فَعَلْتَ ذَلِکَ، کَتَبَ اللهُ لَکَ ثَوابَ ذَلِکَ. إنْ شاءَ اللهُ تَعالَی»» قالَ: «قُلْتُ: «جُعِلْتُ فِداکَ! عَلِّمْنی تَسْبیحَ عَلیٍّ وَ فاطِمَةَc.» قالَ: «نَعَمْ یا أباسَعیدٍ! تَسْبیحُ عَلیٍّj: «سُبْحانَ الَّذی لا تَنْفَذُ خَزائِنُهُ. سُبْحانَ الَّذی لا تَبیدُ مَعالِمُهُ. سُبْحانَ الَّذی لا یَفْنَی ما عِنْدَهُ. سُبْحانَ الَّذی لا یُشْرِکُ أحَداً فی حُکْمِهِ. سُبْحانَ الَّذی لا اضْمِحْلالَ لِفَخْرِهِ. سُبْحانَ الَّذی لا انْقِطاعَ لِمُدَّتِهِ. سُبْحانَ الَّذی لا إلَهَ غَیْرُهُ» وَ تَسْبیحُ فاطِمَةَh: «سُبْحانَ ذی الْجَلالِ الْباذِخِ الْعَظیمِ. سُبْحانَ ذی الْعِزِّ الشّامِخِ الْمُنیفِ. سُبْحانَ ذی الْمُلْکِ الْفاخِرِ الْقَدیمِ. سُبْحانَ ذی الْبَهْجَةِ وَ الْجَمالِ. سُبْحانَ مَنْ تَرَدَّی بِالنّورِ وَ الْوَقارِ. سُبْحانَ مَنْ یَرَی أثَرَ النَّمْلِ فی الصَّفا وَ وَقْعَ الطَّیْرِ فی الْهَواءِ.»»»»
* ترجمه:
ابوسعید المدائنی روایت کرد: «خدمت ابوعبدالله (امام صادق)j وارد شده عرض کردم: «فدایتان شوم! نزد قبر حسینj بروم؟» فرمودند: «آری! ای اباسعید! نزد قبر حسینj، پاکترین پاکان و پاکیزهترین پاکیزگان و نیکوترین نیکان برو و ای اباسعید! هنگامی که او را زیارت کردی، جانب سر ایشان هزار بار به تسبیح امیر مؤمنانj، تسبیح گو و به جانب پاهایشان، هزار مرتبه به تسبیح فاطمه زهراh تسبیح گو. سپس نزد او دو رکعت نماز بگزار و در آن دو، (سوره) یس و الرحمن را بخوان. پس اگر چنین کردی، الله ثواب آن را بر تو مینویسد. إن شاء الله»». (راوی) گوید: «عرض کردم: «فدایت شوم! تسبیح علی و فاطمهc را به من بیاموزید». فرمودند: «آری! ای اباسعید! تسبیح علیj (عبارت است از): ««سُبْحانَ الَّذی لا تَنْفَذُ خَزائِنُهُ، سُبْحانَ الَّذی لا تَبیدُ مَعالِمُهُ، سُبْحانَ الَّذی لا یَفْنَی ما عِنْدَهُ، سُبْحانَ الَّذی لا یُشْرِکُ أحَداً فی حُکْمِهِ، سُبْحانَ الَّذی لا اضْمِحْلالَ لِفَخْرِهِ، سُبْحانَ الَّذی لا انْقِطاعَ لِمُدَّتِهِ، سُبْحانَ الَّذی لا إلَهَ غَیْرُه.» و تسبیح فاطمهh: «سُبْحانَ ذی الْجَلالِ الْباذِخِ الْعَظیمِ، سُبْحانَ ذی الْعِزِّ الشّامِخِ الْمُنیفِ، سُبْحانَ ذی الْمُلْکِ الْفاخِرِ الْقَدیمِ، سُبْحانَ ذی الْبَهْجَةِ وَ الْجَمالِ، سُبْحانَ مَنْ تَرَدَّی بِالنّورِ وَ الْوَقارِ، سُبْحانَ مَنْ یَرَی أثَرَ النَّمْلِ فی الصَّفا وَ وَقْعَ الطَّیْرِ فی الْهَواءِ» است»»».
* بررسی سند:
این حدیث را مرحوم ابن قولویه از محمد بن جعفر الرزاز از محمد بن حسین بن ابیالخطاب از محمد بن اسماعیل بن بزیع از صالح بن عقبة از ابوسعید المدائنی روایت کرده است که همه این افراد به جز نفر آخر آن از ثقات بوده و ابوسعید المدائنی نیز به واسطه اعتماد صالح بن عقبة و بکر بن محمد الازدی توثیق میشود. در نتیجه انتساب این دستور العمل به امام صادقj معتبر است.
* شرح:
– ترجمه تسبیح امیر مؤمنانj: منزه است کسی که خزائنش نفوذ نمیپذیرد. منزه است کسی که نشانههای شناختنش از بین نمیرود. منزه است کسی که آنچه نزد او است فانی نمیشود و منزه است کسی که در حکمش شریک وارد نمیشود. منزه است کسی که فخر او مضمحل نمیشود. منزه است کسی که دورانش منقطع نمیشود. منزه است کسی که خدایی جز او نیست.
– ترجمه تسبیح حضرت صدیقه کبریh: منزه است صاحب جلال با افتخار بسیار بزرگ. منزه است صاحب عزت بلند مرتبه عظیم الشأن. منزه است صاحب حکمرانی شکوهمند بدون زمان. منزه است صاحب حسن و جمال. منزه است کسی که به نور و وقار آراسته است. منزه است کسی که اثر مورچه را در سنگ صاف میبیند و پرنده را در هوا مینگرد.
– این روایت در اصل دستور العملی برای زیارت حضرت سید الشهداj است.
– البته با توجه به متن روایت معلوم میشود این دو تسبیح، انحصار به زیارت حضرت سیدالشهداj ندارد و یکی از محلهای آن در این زیارت است.
– بعید نیست، عدد هزار در این دستور العمل عدد واقعی باشد که مؤید نسبی آن حدیث بعدی است که روایت خواهم کرد، اما اگر کسی آن را از باب کثرت بداند، خالی از وجه نیست. البته طبیعی است که اگر کسی امکان انجام این دستور العمل را به تمام و کمال نداشت، میتواند بخشی از آن را انجام دهد که در این باره نکاتی را در روایت بعدی عرض خواهیم کرد.
– در این روایت امامj کیفیت تسبیح امیر مؤمنان و حضرت صدیقه کبریh را بیان کرده و کاربرد آن را به نحوی خاص در زیارت حضرت سیدالشهداj تجویز میفرمایند.
و صلی الله علی محمد و آله