آیة الکرسی و فضائل آن - جلسه ۱

$

إن شاء الله از امشب مروری مختصر بر آیة الکرسی و فضائل آن خواهیم داشت. البته تأکید می‌کنم که قرار ما بحث مفصل تفسیری روی این آیه شریفه و تک تک عبارات آن نیست، لذا توضیحات مختصری درباره متن آیه عرض کرده و بعد به فضائل آن می‌پردازیم.

ابتدا آیه را مرور کرده و ترجمه کنیم، تا به مطالب بعدی برسیم.

* متن آیة الکرسی:

اللهُ لا إلهَ إلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ لَهُ ما فی السَّماواتِ وَ ما فی الْأرْضِ مَنْ ذَا الَّذی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إلاَّ بِإذْنِهِ یَعْلَمُ ما بَیْنَ أیْدیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا یُحیطونَ بِشَیْءٍ مِنْ عِلْمِهِ إلاَّ بِما شاءَ وَسِعَ کُرْسیُّهُ السَّماواتِ وَ الْأرْضَ وَ لا یَؤُدُهُ حِفْظُهُما وَ هُوَ الْعَلیُّ الْعَظیمِ.

* ترجمه آیة الکرسی:

الله است که نیست خدایی مگر او، زنده بر پا دارنده. نه خواب سنگین او را فرا می‌گیرد و نه خواب سبک. برای او است آن‌چه در آسمان‌ها و آن‌چه در زمین است. کیست کسی که شفاعت کند نزد او مگر به اذن (خود) او. می‌داند آن‌چه روبه‌روی آن‌ها است و آن‌چه پشت آن‌ها است و احاطه ندارند به چیزی از علم او مگر به آن‌چه (خود او) اراده کند. کرسی او آسمان‌ها و زمین را در بر گرفته و حفظ آن دو، او را سنگینی نمی‌کند و او است بلند مرتبه بسیار بزرگ.

* چند نکته مقدماتی درباره آیة الکرسی

پیش از این‌که وارد فضائل این آیه شریفه شویم، چند نکته را درباره این آیه شریفه، به اختصار عرض می‌کنم.

۱- با توجه به شواهد و قرائن به احتمال بسیار زیاد، آیة الکرسی فقط آیه ۲۵۵ سوره بقره است و یک یا دو آیه بعدی جزء آن نیست. البته خواندن آن‌ها هم ثواب خاص خود را دارد، اما آن‌چه در روایات به خواندن آیة الکرسی توصیه شده است، خواندن همین یک آیه کفایت می‌کند. هر چند شهرت فی‌نفسه معتبر نیست، اما لازم است عرض کنم که مشهور بین محدثین و مفسرین هم همین است که آیة الکرسی فقط آیه ۲۵۵ سوره بقره است.

۲- با توجه به شواهد و قرائن و مقایسه فضائل این آیه شریفه با سایر آیات قرآن، به نظر حقیر می‌توان آیة الکرسی را بعد از بسم الله الرحمن الرحیم، بافضیلت‌ترین و مهم‌ترین آیه از قرآن به حساب آورد. البته روایاتی در فرقین وجود دارد که این آیه را مهم‌ترین آیه قرآن می‌شمارد، اما به دو علت نمی‌توان این مطلب را پذیرفت. اول این‌که هیچ کدام از این روایات معتبر نیست و دوم این‌که در تفسیر سوره فاتحة الکتاب عرض کردیم که این سوره مهم‌ترین سوه قرآن بوده و بسم الله الرحمن الرحیم را می‌توان مهم‌ترین آیه قرآن دانست.

۳- علت نام‌گذاری این آیه، به آیة الکرسی، عبارت کرسی است که در این سوره به کار رفته است که إن شاء الله بحث مفصل آن را به آینده موکول می‌کنیم. این نام، نامی است که در روایات معتبر ما آمده است و مورد تأیید معصومینb است.

۴- این آیه را باید یکی از توحیدی‌ترین آیات قرآن دانست که چندین مفهوم کلیدی توحیدی در آن بیان شده است که با بررسی متن آیه معلوم می‌شود.

۵- آیه با اصلی‌ترین عبارت توحیدی آغاز می‌شود، یعنی انکار همه چیزهایی که تصور می‌شود، خدا است و اقرار به خدای حقیقی که همان الله تعالی است.

۶- پیش از هم عرض کرده بودیم که اله به معنای مطلق خدا است، حالا می‌خواهد این خدا، خدای واقعی باشد یا خدایی جعلی و غیر واقعی. به عبارت دیگر اله، چیزی است که افراد تصور می‌کنند خدا است، حال می‌خواهد این تصور درست باشد یا خیر. این معنا در قرآن هم به کار رفته است. مثلا در آیه ۲۳ سوره الجاثیه آمده است: «أ فَرَأیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إلهَهُ هُواهُ» که از این موارد بسیار است. در حالی که الله اسم خاص خدای حقیقی است و به همین جهت به نظر می‌سد ترجمه آن کار درستی نیست و باید در ترجمه‌ها و غیر آن از همین لفظ الله استفاده کرد.

ادامه مطالب إن شاءالله بماند برای جلسه آینده.

و صلی الله علی محمد و آله