میزان عقل است.

* متن روایت: مرحوم ثقة الاسلام کلینی (ح ۹/۹) از علی بن ابراهیم از النوفلی از السکونی از امام صادق علیه‌السلام روایت کرده است که حضرت رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم فرمودند:

إِذَا بَلَغَكُمْ عَنْ رَجُلٍ حُسْنُ حَالٍ فَانْظُرُوا فِي حُسْنِ عَقْلِهِ فَإِنَّمَا يُجَازَى بِعَقْلِهِ.

* ترجمه: امام صادق علیه‌السلام فرمودند: چون خوبى حال فردی به شما رسيد، در خوبى عقلش بنگريد چرا که به ميزان عقلش پاداش مي‌يابد.

* بررسی سند: علی بن ابراهیم القمی از اجلای ثقات است.

مرحوم نجاشی درباره حسین بن یزید النوفلی می‌نویسد: «شاعر و ادیب بوده است. قمیون می‌گویند که در آخر عمر، غالی شد و الله اعلم. ما در روایات او چیزی دال بر این موضوع ندیدیم». با توجه به اظهار نظر شیخ نجاشی و اعتماد بسیاری از اجلای ثقات به او، می‌توان او را ثقه دانست.

مرحوم نجاشی اسماعیل بن ابی‌زیاد السکونی را از مصنفین امامیه می‌داند و شیخ طوسی ضمن بیان همین مطلب اضافه می‌کند که از عامه هم روایت می‌کرده است. بسیاری از بزرگان روات به او اعتماد داشته‌اند. علامه حلی او را عامی (از اهل تسنن) می‌داند که به نظر می‌رسد اشتباه در برداشت بوده است. علی ای حال او نیز ثقه است اما در کسانی که او از آن‌ها روایت می‌کند، باید دقت داشت.

* توضیحات: با توجه به آن‌چه گفته شد، سند حدیث معتبر است و می‌توان به آن استناد کرد.

متأسفانه معیار سنجش بسیاری از ما، صرفا مسائل ظاهری افراد است، مسائلی مانند ثروت، جایگاه اجتماعی، زیبایی صورت و . . .

آن‌هایی از ما هم که مثلا می‌خواهند با این موضوع دینی برخورد کنند، نهایتا مبنای خو را بر اساس میزان عبادت و زهد ظاهری افراد قرار می‌دهیم که البته در جای خود می‌تواند مهم هم باشد.

از ظاهر این حدیث و شروحی که بزرگان محدثین بر آن نوشته‌اند، چنین بر می‌آید که «حسن حالی» که در این روایت آمده است، همان میزان تقید افراد به عبادات و زهد ظاهری است که معصوم علیه‌السلام می‌فرمایند آن را مبنا قرار ندهید بلکه در میزان تعقل او در امور دینی بنگرید چرا که میزان پاداش خداوند متعال به بندگان، بیش از آن‌که تابعی از کمیت یا کیفیت ظاهری عبادات باشد، ناشی از کیفیتی است که از تعقل حاصل می‌شود. به عبارت دیگر، میزان پاداش خداوند متعال به میزان درک و فهم و تعقل او در مسائل دینی بستگی دارد، نه به مقدار کمی و ظاهر کیفی عبادات.