آیة الکرسی و فضائل آن - جلسه ۳۲

$

* آداب تدفین (۱):

۳۰/۲۸ (…)- الکافی (ح ۴۵۴۹): علی بن إبراهیم عن أبیه عن ابن أبی‌عمیر عن حماد عن الحلبی عن أبی‌عبداللهj قال: «إذا أتَیْتَ بِالْمَیِّتِ الْقَبْرَ، فَسُلَّهُ مِنْ قِبَلِ رِجْلَیْهِ. فَإذا وَضَعْتَهُ فی الْقَبْرِ، فاقْرَأْ آیَةَ الْکُرْسیِ وَ قُلْ: «بِسْمِ اللهِ وَ فی سَبیلِ اللهِ وَ عَلَی مِلَّةِ رَسولِ اللهِp. اللَّهُمَّ! افْسَحْ لَهُ فی قَبْرِهِ وَ ألْحِقْهُ بِنَبیِّهِp» وَ قُلْ کَما قُلْتَ فی الصَّلاةِ عَلَیْهِ مَرَّةً واحِدَةً مِنْ عِنْدِ: «اللَّهُمَّ! إنْ کانَ مُحْسِناً، فَزِدْ فی إحْسانِهِ وَ إنْ کانَ مُسیئاً، فاغْفِرْ لَهُ وَ ارْحَمْهُ وَ تَجاوَزْ عَنْهُ» وَ اسْتَغْفِرْ لَهُ ما اسْتَطَعْتَ.» قالَ: «وَ کانَ عَلیُّ بْنُ الْحُسَیْنِc إذا أدْخَلَ الْمَیِّتَ الْقَبْرَ قالَ: «اللَّهُمَّ! جافِ الْأرْضَ عَنْ جَنْبَیْهِ وَ صاعِدْ عَمَلَهُ وَ لَقِّهِ مِنْکَ رِضْواناً.»»

* ترجمه:

ابوعبدالله (امام صادق)j فرمودند: «هنگامی که مرده را نزد قبر آوردی، پس او را از مقابل دو پایش بکش. پس هنگامی که او را در قبر قرار دادی، پس آیة الکرسی را بخوان و بگو: «به نام الله و در راه الله و بر آیین رسول اللهp. بارالها! قبر را بر او گسترده کن و به پیامبرشp ملحق گردان» و یک بار همان‌گونه که در نماز بر او گفتی، از این‌جا بگو: «بارالها! اگر نیکوکار بود، پس در احسانش بیفزا و اگر گناه‌کار بود، پس بر او بیامرز و بر او رحم کن و از او در گذر» و آن‌چه می‌توانی برای او طلب آمرزش کن.» (امامj در ادامه) فرمودند: «و علی بن حسینc هنگامی که مرده را در قبر داخل می‌کرد، می‌گفت: «بارالها! زمین را دو طرفش باز کن و عملش را بالا ببر و بهشت را از جانب خودت به او بنمایان.»»

* بررسی سند:

این حدیث را ثقةالاسلام الکلینی از علی بن ابراهیم بن هاشم از پدرش از ابن ابی‌عمیر از حماد بن عثمان از عبیدالله بن علی الحلبی روایت کرده است که همه از اجلای ثقات ما بوده و حدیث معتبر است.

شیخ الطائفه نیز این حدیث را در التهذیب (ج ۱، ح ۹۱۵) به طریق خود از ثقةالاسلام الکلینی روایت کرده است.

* شرح:

– ملت از ریشه ملل و در فرهنگ قرآن و روایات به معنای آیین دین و شریعت است. املال و املاء را معمولاً به یک معنا گرفته‌اند که چیزی را به کسی بگویی و او بنویسد. ظاهراً دین و آیین را از آن جهت ملت گفته‌اند که از جانب خالق املا شده است.

– نماز و اذکاری که در باب تکفین و تدفین اموات توصیه شده است، اگر از سر صدق و صفا باشد، بعید نیست برای میت بی‌تأثیر نباشد، هر چند آن‌چه به یقین در احوال میت تأثیر اصلی را دارد، اعمال و رفتار او در زمان حیاتش است و باقیاتی که برای بعد از مرگش به جا می‌گذارد.

– نکته دوم در باب این ادعیه و اذکار آن‌که انجام آن حتی اگر برای میت هم بی‌تأثیر باشد، تأمل در مفاهیم آن برای افراد زنده‌ای که در تکفین و تدفین او حضور دارند، بسیار مفید است و یادآورد مسائلی که بسیاری از اوقات از آن غفلت می‌کنیم.

و صلی الله علی محمد و آله