الکافی (بخش تاریخ)

((( این مطالب از لابه‌لای دروس مختلف استاد ریاحی استخراج شده است. )))

ثقةالاسلام الکلینی در کتاب الحجة اصول کافی، بخشی را با عنوان ابواب التاریخ تنظیم نموده است که تاریخ مختصری از زمان حضرت رسول الله تا زمان امام عصر ع است.

این بخش، هر چند مختصر است، اما به چند جهت اهمیت داشته و معمولاً حتی بر اقوال بزرگان شیعه ترجیح دارد که بعضی از این دلایل را مرور می‌کنیم.

۱- شخصیت عالم، ثقه و دقیق ثقةالاسلام الکلینی که البته این ویژگی در بسیاری از بزرگان ما وجود دارد.

۲- متقدم بودن ایشان نسبت به اکثر قریب به اتفاق مصنفین شیعه که آثارشان به دست ما رسیده است.

۳- حضور طولانی مدت ایشان در عراق و بغداد و ارتباط با بزرگان آن زمان که بعضاً حتی دوران امام عسکری ع را نیز درک کرده بودند.

۴- بسیاری از مطالب این ابواب، مانند سایر باب‌ها، با ذکر سند می‌باشد، لذا نه تنها به دقت قابل اعتبار سنجی هستند که معمولاً از درجه اعتبار بسیار بالایی برخوردار هستند.

بر اساس آن‌چه در بررسی روایات تاریخی و گزارش‌های مورخین عرض کردیم، معلوم می‌شود که روایات غیر معتبر غیر متهم الکافی، نسبت به موارد مشابه آن در سایر کتاب‌ها، حتی کتاب‌هایی که از بزرگان ما در مکتب اهل بیت ع می‌باشند نیز اولویت دارد.

نا گفته نماند که گزارش‌های تاریخی ایشان که بدون ذکر منبع بیان شده است نیز، هر چند نسبت به روایات معتبر دیگران محلی از اعراب ندارد، اما نسبت به موارد مشابه خود در گزارش دیگران اولویت تمام و کمال دارد.

این ابواب بارها در ضمن سایر قسمت‌های اصول کافی به فارسی ترجمه شده است.