اجتهاد رجالی در جرح و تعدیل راوی پس از جمع‌آوری شواهد و قرائن
این مورد دقیقاً همان کاری است که یک مجتهد رجالی در بررسی‌های خود باید انجام دهد، یعنی وسع متعارف خود را به کار گرفته و با بررسی شواهد و قرائن، اعم از روایات، توثیقات متقدمین و متأخرین و افراد بعد از آن‌ها، شهرت، اجماع، تاریخ و سایر اطلاعات، فردی را توثیق یا تضعیف کرده و تعارضات احتمالی را رفع کند.
بله! به نظر ما اگر کسی چنین نکند، شاید بتوان او را رجالی نامید، اما نمی‌توان او را از زمره مجتهدین در رجال به حساب آورد.
متأسفانه بعضی از افراد کم اطلاع تصور می‌کنند فردی با در اختیار داشتن یک یا چند کتاب رجالی، رجالی می‌شود، در حالی که خواهیم دید، علم رجال و درایه، مانند فقه و اصول و بسیاری دیگر از علوم است که افراد یا در آن متخصص هستند یا مقلد. البته گروهی نیز کارشناس هستند که هر چند جزء مجتهدین به حساب نمی‌آیند، اما در زمره اهل علم از مقلدین به محسوب می‌شوند.
