جلسه ۱۸

$

** اجماع شهودی یا ریاضتی

* تعریف و تبیین:

ظاهراً معدودی نیز تصور کرده‌اند که ممکن است فقیهی بر اساس شهود و مکاشفه، به حکمی از احکام الهی، دست یافته باشد و به جهت عدم اطلاع دیگران از توانایی وی بر این موضوع یا عدم امکان بروز این مطلب، آن حکم را به صورت اجماع بیان کرده باشد.

* نقد و بررسی:

– این دیگر از عجایب انواع اجماع است. هم خود اجماع و هم ریشه آن، یعنی این‌که بتوان به واسطه شهود و مکاشفه، بر احکام الهی دست یافت.

– البته وقتی اصحاب شهود، اصول دین را از مکاشفه درک کرده و برای آن استحکام قائلند، عجیب نخواهد بود اگر در فروع نیز به این حربه قوی و خلل ناپذیر خود متمسک شوند و منابع فقه را از چهار به پنج افزایش دهند: قرآن، سنت، عقل، اجماع و شهود!

– این‌که اساساً اصل شهود تا چه اندازه می‌تواند معتبر باشد، تا بعد بخواهیم به محدوده آن و اجماع شهودی بپردازیم، خود مجالی می‌طلبد که باید در مباحث اصول عقائد و روش‌های شناخت آن، مورد بررسی قرار گیرد و فعلاً به همین مقدار بسنده می‌کنم که مراقب باشیم، گرفتار توهم نشویم تا بلکه استنباطمان، حداقل برائت از ذمه ایجاد کند.

* جمع‌بندی بحث:

این نوع از اجماع به اندازه‌ای عجیب است که واقعاً زبان حقیر از اظهار تعجب قاصر است.

***