اللهوف علی قتلی الطفوف
((( این مطالب از لابه‌لای دروس مختلف استاد ریاحی استخراج شده است. )))
لهوف از ریشه لهف و به معنای حزن و اندوه، آه از روی غم و غصه و نیز برافروخته شدن و بعضی معانی دیگر است. طفوف هم جمع طف و به معنای کناره به خصوص دامنه کوه یا کناره رود است.
این کتاب که به نام لهوف و در بعضی موارد با نام ملهوف شناخته می‌شود، اثر علی بن موسی، مشهور به سید بن طاووس در قرن هفتم است.
شاید بتوان این اثر را معروف‌ترین مقتل شیعه در زمان ما و حتی قرون گشته دانست.
یکی از ویژگی های بارز شخصیت علمی سید بن طاووس این بود که به گفته خودش تنها دو سال نیم به تحصیل فقه نزد استاد پرداخت و بعد از آن، خودش به تنهایی به مطالعه و تحقیق و تحصیل فقه مشغول شد و به مرتبه بالایی از علوم رسید.
بنا به تصریح خود سید، ایشان کتاب لهوف را که به نظر حقیر به تبعیت از مثیر الاحزان استادش، ابن نما الحلی نوشت، به جهت استفاده مسافران کربلا نوشته و به همین جهت بسیار خلاصه و موجز است.
این کتاب از یک مقدمه و سه بخش تشکیل شده است که هر بخش را با عنوان مسلک نام گذاری کرده است.
– مسلک اول در امور پیش از نبرد روز عاشورا که از ولادت حضرت سیدالشهدا ع تا مواجه شدن کاروان امام ع با سپاه حر را شامل می شود.
– مسلک دوم از خطبه حضرت سیدالشهدا خطاب به سپاه عمر بن سعد آغاز شده و با ماجراهای غروب عاشورا ادامه می‌یابد. ایشان در پایان این مسلک، مختصری از عواقب مؤثرین در عاشورا را هم ذکر کرده‌اند.
– مسک سوم در امور پس از روز عاشورا است که از حرکت کاروان اهل بیت ع به سوی کوفه آغاز و با ورود این کاروان به مدینه پایان می‌یابد.
کتاب به گونه‌ای تنظیم شده است که مسافران زیارت حضرت سیدالشهدا ع، کتابی مختصر را همراه داشته و ضمن راحتی و سرعت مطالعه، نه تنها بتوانند تاریخ واقعه کربلا را مرور کنند که مختصری هم با مباحث اعتقادی و اصولی این نهضت آشنا شوند.
یکی از ضعف‌های کتاب که ناشی از همین نگاه مؤلف بوده و شاید گریزی از آن نبوده، این است که سید بن طاووس، سند مطالب خود را به کلی حذف کرده و با توجه به این‌که معدودی از گزارش‌های او در تاریخ‌های قبل از او وجود ندارد، اعتماد به این نوع از گزارش‌ها محل کلام است، اما نکته جالب آن‌که تا آن‌جا که حقیر به ذهن دارم، هیچ موردی در مخالفت با تاریخ‌های معتبر قبل از خود ندارد.
در ضمن ایشان کتاب را سنین بسیار جوانی نوشته‌اند، یعنی زمانی که هنوز پختگی و تسلط سال‌های میانی عمر به بعد را نداشته‌اند.
این کتاب هم بارها به فارسی ترجمه شده است.
