نفس المهموم
((( این مطالب از لابه‌لای دروس مختلف استاد ریاحی استخراج شده است. )))
این کتاب یکی از جامع‌ترین کتاب‌هایی است که درباره تاریخ حضرت سیدالشهدا ع نوشته شده است.
محدث قمی این کتاب را در سال ۱۳۳۵ هجری قمری، زمانی که در مشهد اقامت داشته‌اند، نوشته و سعی کرده تاریخ این امام همام را بر مبنای خود به صورت منظم دقیق تنظیم کند.
دقت این محدث بزرگوار در نگارش و نقل مطالب، باعث ارزشمندی این کتاب شده، اما مبنای اخباری ایشان، باعث می‌شود که هر مطلبی از این کتاب را نتوان معتبر دانست، مگر کسانی که آن‌ها هم در پذیرش اخبار، مسلک اخباری دارند.
یکی از کارهای ارزشمند شیخ عباس قم در این کتاب، تحلیل مطالب و نقد و بررسی صحت و سقم آن‌ها است و از آن‌جایی که دلایل نظر خود را ولو بعضاً به اختصار بیان کرده، محقق می‌تواند با دقت در آن، تکلیف خود را درباره مطلب مورد بحث روشن کند.
جالب این‌جا است که جناب شیخ با تمام گرایش اخباری که داشته، به کتاب‌هایی مانند روضةالشهدا و مقتل ابومخنف، البته به غیر گزارش طبری اعتماد نداشته و این موضوع درجه اسفل اعتبار این‌گونه کتب را نشان می‌دهد.
ایشان در ابتدای کتاب، مصادر خود را به تفصیل مشخص می‌کند که حداقل ۱۷ مورد است و البته بعضی از آن‌ها فقط از دیدگاه اخباری معتبر است. البته ایشان در ضمن کتاب از آثار دیگری هم نام برده و از آن‌ها استفاده کرده است.
نفس المهموم در تاریخ عاشورا، شباهت‌های زیادی به بحارالأنوار در حدیث دارد:
۱- نویسنده هر دو اثر از بزرگان ثقه، عالم، دقیق و متبحر بوده‌اند.
۲- هر دو نویسنده آن چه را بر مبنای خود معتبر می‌دانسته‌اند، جمع‌آوری کرده‌اند.
۳- هر دو بزرگوار سعی در تهیه کتابی جامع و کامل داشته‌اند.
۴- هر دو اثر در نظم و ترتیب مطالب خود بسیار عالی بوده‌اند.
۵- هر دو نویسنده تحلیل‌هایی در مطالب خود دارند که بسیار مفید و کاربردی است.
۶- هر دو نویسنده در پذیرش اخبار گرایش شدید اخباری دارند، لذا طبیعی است که مبنای آن‌ها با مبنای ما متفاوت بوده و ناچاریم مطالب هر دو کتاب را بر اساس مبانی خود اعتبارسنجی کنیم.
این کتاب به زبان عربی نوشته شده است، اما حداقل یک بار به فارسی ترجمه شده است.
ایشان کتاب‌های متعددی دیگری هم در باب تاریخ و از جمله تاریخ سیدالشهدا ع دارند که عموماً مختصرتر از نفس المهموم است و بعضی هم مانند منتهی الآمال به فارسی نوشته شده است.
