$ * فایده هجدهم: ابوبصیر کیست؟ یکی از رواتی که روایات بسیاری او نقل شده است، ابوبصیر است. اگر لفظ ابوبصیر را بدون پسوند و پیشوندی در نظر بگیریم، بدون حذف مکررات، بیش از ۲۴۰۰ بار در کتب اربعه در سند روایات قرار دارد که اگر بخواهیم سایر کتب را اضافه کنیم، طبیعتاً تعداد آن […]

$ جلسه گذشته روایاتی را که درباره محمد بن سنان بود و معتبر نبود، بررسی ردیم و حالا نوبت به بررسی ادامه روایات می‌رسد که این‌ها را در چند دسته بررسی می‌کنیم تا إن شاء الله به جمع‌بندی نهایی برسیم. * احادیثی که ظاهراً در ذم محمد بن سنان است: ۳۱/۱۰- الکشی (ش ۱۱۱۵): محمد […]

$ حالا نوبت می‌رسد به بررسی روایاتی که درباره محمد بن سنان هست. ** روایات: دلیل مهم دیگر در توثیق و تضعیف او، اخبار است. ابتدا چند نکته به عنوان مقدمه تکراری عرض کرده و سپس به بررسی روایات می‌پردازیم. ۱) در برخورد با اخبار دو راه را می‌توان پیش گرفت. اول آن‌که اعتبار اخبار […]

$ جلسات گذشته بحث مفصلی در باب نظر متقدمان و حتی اصحاب ائمه درباره محمد بن سنان داشتیم که جمع‌بندی به تضعیف قطعی او بود. امشب سه دلیل دیگر را بررسی می‌کنیم تا به دلیل اصلی و آخر برسی که روایات است. * نظر متأخرین تا زمان ما: همان‌گونه که پیش از این هم عرض […]

$ جلسه گذشته گفتیم که از جمله روات مشترک ابن سنان‌ها هستند که معمولا یا عبدالله بن سنان است و یا محمد بم سنان و به ندرت ممکن است ابن سنان دیگری باشد. این دو هم‌عصر هم هستند و در بعضی مشایخ و شاگردان هم مشترک می‌باشند و این مورد کار را دشوار می‌کند. باز […]

$ * یادآوری: از آن‌جایی که در این‌جا هم چند هفته‌ای فاصله افتاده است، ابتدا مقدمه کوتاهی عرض کنم و بعد برویم سراغ ادامه درس و بحث اصلی خودمان. آخرین مطلبی که جلسه گذشته عرض کردم، مقدمه‌ای در باب روات مشترک بود و بعضی از راه‌های کشف آن‌ها و تکلیف ما در صورت عدم کشف […]

$ * فایده پانزدهم: سخنی پیرامون عدة من اصحابنا و غیر واحد من اصحابنا این دو اصطلاح و مشابه آن‌ها که در بسیاری از روایات موجود در کتب قدما وجود دارد، موجب اختلاف بین محدثین و رجالیون شده است. بعضی بر این عقیده بوده‌اند که وجود این عبارت در سند حدیث موجب ارسال یا مجهول بودن […]

$ * فایده چهاردهم: آیا می‌توان برای حدیث، سند معتبر جعل کرد؟ یکی از مطالبی که به نظر می‌رسد اخیراً بیش‌تر مطرح شده و گویندگان آن حالتی حق به جانب می‌گیرند و به محدثین به طور عام و رجالیون به طور خاص اشکال می‌کنند، این است که همان‌طور که می‌توان متن حدیث را تحریف یا جعل […]