$ * ادامه مطالب شرایط اعتبارسنجی احادیث و نکاتی در رابطه با متن آن‌ها: روایاتی که شرایط مذکور را داشت، می‌تواند مورد استناد قرار گیرد، اما لازم است نکات دیگری را که عرض می‌کنم، مد نظر قرار دهیم. ۱- روایت مخالف عقل نباشد یا بتوان برای آن توجیه عقلی مناسبی پیدا کرد و اگر چنین […]

$ * دلایل جعل و تحریف حدیث در فریقین: در این‌جا دلایل جعل و تحریف حدیث در دوره‌های مختلف در فریقین را به اختصار فقط نام می‌بریم. فقط این نکته را اشاره کنم که بعضی از این دلایل به عنوان دلایل جعل و تحریف در گزارش‌های مورخین هم مطرح است و به همین جهت در […]

$ * بررسی رجال موجود در سند: در این فرصت مطالبی را جهت آشنایی شما بزرگواران با رجال موجود در سند احادیث عرض می‌کنم که به نظرم دانستن آن مفید است. رجال موجود در سند راوایات را به ۵ دسته تقسیم می‌کنیم: ۱- ثقه درجه یک: افرادی هستند که دلایل معتبر بر ثقه بودن آن‌ها […]

$ * گزارش‌های مورخان: از آن‌جایی که مدتی به بحث‌های تکمیلی پرداختیم، چند نکته را از بحث اصلی مرور می‌کنیم تا وارد بحث جدید شویم. ۱- تا به حال دو منبع را بررسی کنیم. ابتدا گزارش‌های قرآنی و دوم گزارش‌های تاریخی که در قالب روایات از حضرات معصومینb گزارش شده بود و دیدیم که این‌گزارش‌ها […]

$ * قالب دوم: گزارش‌ها با افتادگی بخشی از سند این‌جا هم این گزارش‌ها را به سه دسته تقسیم می‌کنیم. ۱- گزارش‌هایی که در آن، آن مقدار از سند که ذکر شده، همه از افراد مورد اعتماد در نقل خبر هستند. ۲- گزارش‌هایی که در آن، آن مقدار از سند که ذکر شده، بعضی از […]

$ * سایر اسناد مکتوب و غیر مکتوب: منظور حقیر از اسناد مکتوب در این‌جا، مکتوباتی است که معمولا از همان دوره یا دوره نزدیک به آن در غیر قالب کتاب‌های مورخین به معنای متعارف آن، به جا مانده است. منظور اسناد غیر مکتوب هم اکتشافات باستانشناسی و تاریخی و مانند آن است. بعضی از […]

$ * شهرت: شهرت، چه در تاریخ و چه در غیر آن، یکی از مسائلی است که معمولاً بسیاری از افراد، خواسته یا ناخواسته، به آن اعتماد می‌کند، آن هم اعتمادی عظیم. شهرت درست یا نادرست، در منظر عوام، بسیار تأثیر دارد و به جرأت می‌توان گفت که برای آن‌ها مهم‌ترین منبع به شمار می‌رود […]

$ جلسه گذشته مطلبی را درباره شهرت عرض کردم و خلاصه‌اش این بود که شهرت به ما هو شهرت اعتباری ندارد. حالا بحث را با مطلبی از مرحوم شهید مطهری تمام کنم. ایشان موارد متعددی را در موضوع مورد بحث ما که شهرت است، ذکر می‌کنند که حقیر فقط یک مورد آن را که به […]