$ ** اجماع حدسی نوع دوم (حدس رأی) * تعریف و تبیین: نوع دوم از اجماع حدسی، اجماع حدسی بر مبنای حدس رأی است. مرحوم آخوند در کفایة الأصول (ص۲۸۸) می‌فرمایند: «أو إتفاقاً من جهة حدس رأيه و إن لم تكن ملازمة بينهما عقلاً و لا عادة». یعنی انسان با ملاحظه اتفاق نظر عده‌ای از […]

$ ** اجماع تشرفی * تعریف و تبیین: نوع دیگر از اجماع، اجماع تشرفی است. یعنی آن‌که گاهی یک فقیه دارای چنان مرتبه‌ای از مراتب است که توفیق تشرف خدمت امامf را دارد و در این تشرف مسائلی را از امامj استفتا می‌نماید، اما از آن­جایی که در روایت معتبری، مدعیان مشاهده امامf تکذیب شده‌اند، […]

$ ** اجماع تقریری * تعریف و تبیین: در تبیین این اجماع آورده‌اند که امر به معروف و نهی از منکر بر هر مسلمان عالمی واجب است. حال چگونه ممکن است امامj با علمی که نسبت به معروف و منکر دارد، ترک واجب کند؟! این امری است که با عصمت امامj منافات داشته و لذا […]

$ ** اجماع کاشف از دلیل معتبر * تعریف و تبیین: نوع دیگر از اجماع که ما آن را از کلام علامه حیدری در أصول ­الإستنباط (ص۱۹۲) بیان می‌کنیم و برخی آن را دلیل حجیت اجماع می‌دانند، بدین شرح است: «إن العلماء إذا اتفقوا فی جمیع العصور علی فتوی مع العلم بأنهم لا یفتون إلا […]

$ ** اجماع کاشف از سیره اصحاب ائمهb * تعریف و تبیین: بعضی از فقها، احکام الهی را به دو دسته تقسیم‌بندی می‌کنند که عبارت است از: ۱- مسائل اصلیه اساسیه که از جانب ائمهb بوده و متقدمین از فقها آن‌ها را در متون روایی خود آورده‌اند. ۲- مسائل تفریعات مستنبطه که در طول تاریخ […]

$ ** اجماع تقیه‌ای * تعریف و تبیین: ظاهراً برخی اصولیون فرموده‌اند که گاهی بعضی از افراد، حکمی را از جانب امامj شنیده‌اند، اما به جهت تقیه، آن را در قالب اجماع بیان کرده‌اند که این نوع از اجماع را اجماع تقیه‌ای نامیده‌اند. * نقد و بررسی: – این نوع از اجماع نیز مانند اجماع […]

$ ** اجماع مدرکی * تعریف و تبیین: یکی از انواع اجماع که ماهیتاً با اجماع‌های قبلی متفاوت است، اجماع مدرکی است. آیت‌الله سبحانی در الموجز (الکلام فی الإجماع) می‌فرمایند: «أن المستند لو کان معلوماً فالإجماع مدرکی»، یعنی «اگر سند و دلیل اجماع مشخص باشد، به آن اجماع مدرکی می‌گویند.» * نقد و بررسی: – […]

$ ** اجماع اجتهادی * تعریف و تبیین: بعضی از آقایان از این اجماع نام برده‌اند و آن را این‌گونه توضیح داده‌اند که گاهی فقیه به واسطه قرینه‌ای، از روی حدس و گمان، اتفاق نظر علما را در مسأله‌ای استنباط کرده و لذا آن را به صورت اجماع بیان می‌کند. البته برخی نیز اجماع از […]