$
* دعا برای برطرف شدن اندوهها (۱):
۱۱/۹ (…)- الصحیفة السجادیة (ص ۲۶۰): و کان من دعائهj فی استکشاف الهموم: «یا فارِجَ الْهَمِّ! وَ کاشِفَ الْغَمِّ! یا رَحْمانَ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ رَحیمَهُما! صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ افْرُجْ هَمّی وَ اکْشِفْ غَمّی. یا واحِدُ! یا أحَدُ! یا صَمَدُ! یا مَنْ لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفواً أحَدٌ! اعْصِمْنی وَ طَهِّرْنی وَ اذْهَبْ بِبَلیَّتی» وَ اقْرَأْ آیَةَ الْکُرْسیِ وَ الْمُعَوِّذَتَیْنِ وَ قُلْ هوَ اللهُ أحَدٌ وَ قُلْ: «اللَّهُمَّ! إنّی أسْألُکَ سُؤالَ مَنِ اشْتَدَّتْ فاقَتُهُ وَ ضَعُفَتْ قوَّتُهُ وَ کَثُرَتْ ذُنوبُهُ. سُؤالَ مَنْ لا یَجِدُ لِفاقَتِهِ مُغیثاً وَ لا لِضَعْفِهِ مُقَوّیاً وَ لا لِذَنْبِهِ غافِراً غَیْرَکَ. یا ذا الْجَلالِ وَ الْإکْرامِ! أسْألُکَ عَمَلًا تُحِبُّ بِهِ مَنْ عَمِلَ بِهِ وَ یَقیناً تَنْفَعُ بِهِ مَنِ اسْتَیْقَنَ بِهِ حَقَّ الْیَقینَ فی نَفاذِ أمْرِکَ. اللَّهُمَّ! صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اقْبِضْ عَلَی الصِّدْقِ نَفْسی وَ اقْطَعْ مِنَ الدُّنْیا حاجَتی وَ اجْعَلْ فیما عِنْدَکَ رَغْبَتی شَوْقاً إلَی لِقائِکَ وَ هَبْ لی صِدْقَ التَّوَکُّلِ عَلَیْکَ. أسْألُکَ مِنْ خَیْرِ کِتابٍ قَدْ خَلا وَ أعوذُ بِکَ مِنْ شَرِّ کِتابٍ قَدْ خَلا أسْألُکَ خَوْفَ الْعابِدینَ لَکَ وَ عِبادَةَ الْخاشِعینَ لَکَ وَ یَقینَ الْمُتَوَکِّلینَ عَلَیْکَ وَ تَوَکُّلَ الْمُؤْمِنینَ عَلَیْکَ. اللَّهُمَّ! اجْعَلْ رَغْبَتی فی مَسْألَتی مِثْلَ رَغْبَةِ أوْلیائِکَ فی مَسائِلِهِمْ وَ رَهْبَتی مِثْلَ رَهْبَةِ أوْلیائِکَ وَ اسْتَعْمِلْنی فی مَرْضاتِکَ عَمَلًا لا أتْرُکُ مَعَهُ شَیْئاً مِنْ دینِکَ مَخافَةَ أحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ. اللَّهُمَّ! هَذِهِ حاجَتی، فَأعْظِمْ فیها رَغْبَتی وَ أظْهِرْ فیها عُذْری وَ لَقِّنّی فیها حُجَّتی وَ عافِ فیها جَسَدی. اللَّهُمَّ! مَنْ أصْبَحَ لَهُ ثِقَةٌ أوْ رَجاءٌ غَیْرُکَ، فَقَدْ أصْبَحْتُ وَ أنْتَ ثِقَتی وَ رَجائی فی الْأُمورِ کُلِّها، فاقْضِ لی بِخَیْرِها عاقِبَةً وَ نَجِّنی مِنْ مَضَلّاتِ الْفِتَنِ بِرَحْمَتِکَ یا أرْحَمَ الرّاحِمینَ وَ صَلَّی اللهُ عَلَی سَیِّدِنا مُحَمَّدٍ رَسولِ اللهِ الْمُصْطَفَی وَ عَلَی آلِهِ الطّاهِرینَ.»
* ترجمه:
از دعاهای ایشانj طلب بر طرف کردن اندوهها باشد: «ای شکافنده اندوه! ای بر طرف کننده غم! ای بسیار بخشنده دنیا و آخرت و همیشه بخشاینده آن دو! بر محمد و خاندان محمد درود فرست و غم مرا بشکاف و غمم را بر طرف کن. ای یگانه! ای یکتا! ای صمد! ای کسی که هرگز زاده نشده است و هرگز نزاید و هرگز احدی برای او همتا نباشد! مرا محفوظ بدار و پاک گردان و بلای مرا ببر.» و آیة الکرسی و معوذتین و قل هو الله احد را بخوان و بگو: «بارالها! به یقین از تو درخواست میکنم، درخواست کسی که نیازش او را شدت گرفته است و نیرویش به ضعف گراییده و گناهانش زیاد شده است. درخواست کسی که برای نیازش پناهگاهی نمییابد و نه نیرو بخشی برای ضعفش و نه بخشایندهای برای گناهش مگر تو. ای دارای جلال و اکرام! عملی را از تو درخواست میکنم که هر کس آن را عمل کند، دوستش میداری و یقینی که هر کس به آن یقین یابد، او را نفع میرسانی، حق الیقینی در رخنه امر تو. بارالها! بر محمد و آل محمد درود فرست و جانم را بر راستی بگیر و حاجتم را از دنیا قطع کن و رغبت مرا در آن چه نزد تو است، شوقی به دیدارت، قرار ده و درستی توکل به سوی خود را به من عطا کن. از تو درخواست میکنم از نیکی سرنوشتی که رقم زده شده است و به تو پناه میبرم از سرنوشت بدی که برایم در نظر گرفته شده است و از تو درخواست میکنم بیم بندگان برای تو را و یقین توکل کنندگان به سوی تو را و توکل ایمان آوردگان به سوی تو را. بارالها! رغبت مرا در خواستههایم مانند رغبت اولیایت در خواستههایشان قرار دهد و بیمم را مانند بیم اولیایت و مرا در راههای رضایتت به کار گیر، کاری که ترک نکنم با آن چیزی را از دینت از ترس احدی از مخلوقاتت. بارالها! این حاجت من است، پس رغبت مرا در آن بزرگ گردان و عذر مرا در آن آشکار کن و حجت مرا در آن به من القا کن و جسمم را در آن عافیت ده. بارالها! هر کس صبح کند که برای او اعتماد و امیدی به تو باشد، پس من صبح کنم در حالی که اعتمادم و امیدم در همه کارها تو هستی، پس به نیکویی آن برای من عاقبتی مقدر فرما و مرا از گمراهیهای فتنهها نجات بخش، به رحمتت ای بخشایندهترین همیشه بخشایندگان! و درود فرستاد الله بر آقایمان محمد، رسول برگزیده الله و بر خاندان پاکیزه او باد.»
* بررسی سند:
این دعا از مجموعه ادعیهای است که در صحیفه سجادیه روایت شده است. این کتاب از کتب مشهور شیعه است که تا آنجا که حقیر سراغ دارم، کمتر کسی در انتساب آن به امام سجادj تشکیک کرده است و البته معدودی هم که اشکال کردهاند از اعاظم ما میباشند که درباره آنها سخن خواهیم گفت. در رابطه با این کتاب و اعتبار آن چند نکته را در پایان همین حدیث عرض خواهم کرد.
* شرح:
– نوع نگاه اینگونه ادعیه و خواستههای آن از حضرت الله تعالی بسیار جالب و آموزنده است و إن شاء الله ما هم با خواندن این ادعیه و تدبر در معانی و تلاش برای کسب آن، به این مرتبه از ایمان و اعتقاد و اطمینان به الله عز و جل برسیم.
– درباره معنای صمد در تفسیر سوره اخلاص، مفصلاً صحبت کردیم.
جلسه آینده إن شاء بحث مناسب و جامعی درباره سند صحیفه سجادیه خواهیم داشت.
و صلی الله علی محمد و آله